استفاده از مغز–دانهها و تأثير آن در پيشگيری و درمان بيماریها
مغز – دانهها یا آجیل و خشكبار از مواد خوش مزهای هستند كه طرفداران زیادی در بین مردم كشورمان دارند. انواع مغزها كه عمدتاً شامل بادام، پسته، فندق، گردو، بادام زمینی، بادام هندی و تخمه میباشد، حاوی ارزش تغذیهای بالائی هستند. اصولاً این دانههای روغنی به صورت تنقلات مصرف میشوند مصرف متعادل آنها برای حفظ سلامتی ضروری میباشد و در سلامت كودكان و نوجوانان تأثیر مهمی دارد. مغزها علاوه برداشتن مقادیر زیادی پروتئین گیاهی و اسیدهای چرب ضروری حاوی تركیبات مُغذی مهمی مانند ویتامینهای گروه B، ویتامین E، و مواد معدنی (آهن، سلنیوم، روی، كلسیم)، فیبر رژیمی و نیز انواع اسیدهای آمینه میباشند. مصرف دانههای روغنی نقش مؤثری در درمان و پیشگیری بیماریهای قلبی – عروقی دارد. چرا كه مقدار زیادی اسید آمینه آرژنین و مقادیر زیادی از مواد آنتی اكسیدانی مانند ویتامین E سلنیوم در مغز دانهها وجود دارد كه میتوانند رگهای بدن را در برابر هجوم كلسترول محافظت كرده و ریسك حملات قلبی را كاهش دهند، همچنین فیبرهای غذائی موجود در آنها، در كاهش چربی خون مؤثر میباشد، اشخاصی كه كلسترول خونشان بالاست و از داروهای ضد كلسترول استفاده میكنند و همچنین LDL (چربی مضر خون) آنان نیز بالاست اگر همراه با داروهای مصرفی هر روز مقدار اندكی گردو نیز مصرف كنند، كاهش كلسترول و LDL آنها خیلی سریعتر انجام خواهد گرفت.طبق تحقیقات پژوهشگران مصرف بادام در كاهش ریسك سرطان كولون مؤثر است. چون علاوه بر فیبر دارای مقادیر بالای كلسیم با جذب مناسب میباشد. همچنین مغز – دانهها كه حاوی ویتامین B2، آهن، روی و منیزیوم هستند از بین برنده استرس هستند كه برای دانشآموزان و مُحصّلان بخصوص در فصل امتحانات و دوران كنكور میتواند میان وعده خوبی باشد.
در رژیمهای كاهش وزن، استفاده از مغز دانهها، به شرط اینكه موجب افزایش انرژی دریافتی شخص نگردد مناسب میباشد، چون به دلیل داشتن فیبرهای غذائی و كلسیم بالا علیرغم جلوگیری از پوكی استخوان سبب كاهش وزن افراد نیز میشود. دلیل دیگر اینكه مصرف مغزها به مقدار خیلی كم در میان وعدهها باعث سیری اشخاص شده كه خود این امر نیز میتواند باعث كاهش مصرف مواد غذائی در وعده اصلی و در نهایت کاهش دریافت انرژی كل در شخص گردد.همچنین مقادیر بالای سلنیوم، روی، مس، اسیدهای چرب غیراشباع مانند اسیدلینولئیك و وجود انواع ویتامینها بخصوص ویتامین B6 در مغز – دانهها در تقویت سیستم ایمنی بدن و تقویت قدرت باروری مردان نیز مؤثر میباشد. در بعضی اشخاص مصرف این دانههای روغنی ایجاد آلرژی و حساسیت میكند كه تقریباً شیوع آلرژی بادام زمینی از سایر آلرژیهای مغزها بیشتر است. كه در اینصورت اشخاص (بخصوص زنان باردار و شیرده) باید از خوردن آنان پرهیز نمایند.
بطور كلی مصرف مغز – دانهها به عنوان یك منبع غذائی خوب و مقوی میتواند كمك مؤثری در درمان بسیاری از بیماریها مانند بیماریهای قلبی – عروقی، سرطان، افسردگی، كم خونی و پوكی استخوان باشد، پس مصرف آنها در هر سنی جز برای افرادیكه به خوردن آنها حساسیت دارند توصیه میگردد. البته از مغزهای بینمك یا بو نداده استفاده شود تا اشخاص دچار فشار خون بالا و تجمع آب در بدن (ورم) نشوند و همچنین در خوردن آنها افراط نشود چرا كه به دلیل چربی بالا (مفید بودن چربیهای گیاهی به معنی عدم چاق كنندگی آنها نیست) پركالری میباشند و باعث اضافه وزن و چاقی افراد میشوند.