اسیدفولیك و نقش مؤثر آن در خونسازی و بارداری ایمن
یكی از نیازهای ضروری برای حفظ سلامتی بشر، غذای سالم و مُغَذی است. یك رژیم غذائی مناسب و متعادل كه در آن اصل «تنوع و اعتدال» در مصرف مواد غذائی حفظ شده باشد و انرژی مورد نیاز بدن را تأمین نماید؛ همچنین شامل تمام گروههای مواد غذائی (شیر و لبنیات، نان و غلات، میوهجات و سبزیجات، و چربی های مفید) باشد تا بدین وسیله مواد مغذی و ویتامینهای مورد نیاز بدن را تأمین نماید و مانع ظهور و گسترش بیماریها شود. یكی از این ویتامینها كه در ساخت و حفظ سلامت سلولهای خونی مؤثر میباشد «اسیدفولیك» یا «فولات» نام دارد.اسید فولیك (فولات) جزء ویتامینهای گروه B بوده و محلول در آب میباشد و یكی از ویتامینهائی است كه در شكلگیری سلولهای خونی مؤثر بوده و در فرایند خونسازی در بدن نقش دارد. كمبود اسید فولیک در میان دختران و زنان (بخصوص در دوران بارداری) بسیار شایع میباشد.
وجود این ویتامین در بدن از اهمیت خاصی برخوردار است. دریافت كافی این ویتامین مقاومت كودكان را نسبت به بیماری ها افزایش میدهد و از نوعی كم خونی، بنام كم خونی مگالو بلاستیك (گلبولهای قرمز بزرگتر از اندازه طبیعی میشوند) در افراد جلوگیری میكند. اسید فولیک همچنین باعث كاهش استرس و نگرانی در اشخاص میشود و از برخی سرطان ها (بخصوص سرطان ریه) پیشگیری میكند. همچنین وجود این ویتامین در ساخت لوله عصبی در جنین بسیار مهم و ضروری میباشد. خطر نقص لوله عصبی در جنین را كاهش میدهد و از زایمانهای زودرس و نارس و عارضه هائی مانند فقدان یك عضو در بدو تولد پیشگیری میكند. بخاطر همین مسئله نیاز مادران باردار، در ماههای اولیه بارداری نسبت به این ویتامین افزایش مییابد و مقدار دریافت آن باید بیشتر از اشخاص معمولی باشد. بدون حضور اسیدفولیك جنین نمیتواند بطور مطلوب رشد كند و در نتیجه احتمال سقط جنین و یا بدنیا آوردن بچه ناقص الخلقه افزایش میابد، پس دریافت كافی منابع غذایی اسیدفولیك و مكملهای اسیدفولیك در ماههای اولیه بارداری ضروری است. مادران باردار بهتر است كه سبزیجات غنی از این ویتامین مانند كلم بروكلی و یا اسفناج را بصورت خام میل نمایند و یا همراه سالاد مصرف كنند تا درصد كمتری اسیدفولیك از بین رود و بیشتر از مزایای این ویتامین بهره جویند.
همچنین اسیدفولیك باعث افزایش اشتها میشود و از گرفتگی رگهای مغزی و قلبی پیشگیری میكند. كمبود اسیدفولیك در اثر مصرف یك رژیم غذائی نامطلوب (مانند رژیمهای نادرست كاهش وزن، بیاشتهائی)، مصرف كم یا عدم مصرف میوهجات و سبزیهای تازه بصورت خام، تهیه غذا به روشهای سنتی (پخت طولانی مدت) و استفاده از داروهائی نظیر قرصهای ضد بارداری، آنتیاسیدها و برخی از آنتیبیوتیكها (این داروها باعث اختلال در جذب این ویتامین و موجب بروز كم خونی و اسهال میشوند) بوجود میآید.
فولات (اسید فولیک) نسبت به نور و حرارت حساس میباشد پس تا حد امكان از پخت طولانی مدت غذا خودداری كنید، از غذاهای آماده و فراوری شده كمتر استفاده كنید و مواد غذائی را در معرض هوا و تابش نور خورشید قرار ندهید، چرا كه درصد زیادی از این ویتامین در این غذاها از بین میرود.
میزان مصرف روزانه اسید فولیک در زنان و مردان ۴۰۰ میکروگرم، و در زنان باردار ۶۰۰ میكروگرم است. بدین جهت همیشه از منابع غذایی غنی از فولات (اسید فولیک) استفاده نمایید كه منابع آن شامل: جگر (به ویژه جگر مرغ)، نان تهیه شده از آرد كامل، تخم مرغ، گوشت، آب مركبات تازه (مانند آب پرتقال)، جوانه گندم و سبوس آن، سیبزمینی، لوبیا چشم بلبلی و سبزیجات برگی سبز تیره (مانند اسفناج، كلم بروكلی، كلم سبز) میباشد.