آب و نقش آن در تأمين سلامتي بدن
آب بعد از اكسيژن مهمترين عامل ادامه حيات ميباشد. ما ميتوانيم هفتهها بدون غذا بمانيم اما بدون آب فقط چند روز زنده خواهيم ماند. آب يكي از تركيبات اصلي بدن ميباشد كه تقريباً حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد وزن بدن انسان را تشكيل ميدهد، و هم در داخل و هم در خارج سلولها وجود دارد. پس براي انجام وظيفه سلولها، وجود آب در بدن ضروري ميباشد. آب از طريق غذاي خورده شده و آب نوشيده شده جذب بدن ميشود و از طريق كليهها (ادرار) پوست (عرق كردن)، ريهها (تنفس) و مدفوع از بدن دفع ميشود. در يك فرد سالم، ميزان آب دريافتي و آب از دست رفته تقريباً برابر ميباشد.نياز يك فرد به آب بسته به ساختار بدني، سن، فعاليت، عادات غذایي و آب و هوا متغير ميباشد. فعاليت زياد حرارت توليد شده در بدن را زياد ميكند و آب بسياري لازم است تا حرارت توليد شده را خنثي نمايد مصرف شيريني نيز نياز به آب دريافتي را براي رقيق كردن شيريني در درون معده افزايش ميدهد (البته به اين نكته توجه داشته باشيد كه در آب و هواي گرم مصرف مواد غذايي نشاستهاي و قندي مانند خرما به تعادل آب بدن كمك ميكند چون در اثر سوختن در بدن توليد آب مينمايند) همچنين نوشابههايي نظير چاي، قهوه، كاكائو، ديورتيك يا ادرار آور هستند كه دفع آب از بدن را افزايش ميدهند، پس يكي از سادهترين كارهائي كه ميتوانيد براي سلامت خود انجام دهيد نوشيدن آب بيشتر است.
هنگاميكه آب بدن به اندازه دو درصد وزن بدن از دست ميرود، عارضۀ دِهيدراتاسيون (كم آبي) شروع ميشود، هرگاه آب دفع شده از بدن بيش از آب دريافتي بدن باشد، آب بدن تخليه ميگردد. در كاهش آب بدن تغييراتي در بدن شخص رخ ميدهد تشنگي، ضعف، از دست دادن وزن بدن، خشكي پوست، افزايش ضربان قلب و گيجي از نشانههاي بارز آن ميباشد كه اگر كم آبي بدن برطرف نشود، اندامهاي حياتي توانائي انجام وظيفه خود را از دست خواهند داد و اگر باز هم كم آبي برطرف نشود بيهوشي و مرگ را به دنبال خواهد داشت.
اصولاً بهترين زمانهاي نوشيدن آب، حدود نيم ساعت قبل از غذا و حدود ۲-۳ ساعت بعد از غذاست. تقريباً آب آشاميدني سه ساعت بعد از نوشيدن از كليهها دفع ميشود، پس همواره خود را به نوشيدن آب زياد عادت دهيد. البته افرادي كه مشكل كليوي دارند و يا بيمار هستند حتماً بايد با پزشك خود مشورت نمايند. آب در بدن باعث جذب برخی ويتامينها و مواد غذائي ميشود، به كبد وكليه ها كمك ميكند تا سموم بدن را بهتر دفع كنند، همچنين نوشيدن آب فراوان نقش اساسي در کمک به درمان برخي از بيماريها مانند سنگهاي كليوي، يبوست، اسهال بر عهده دارد. در اغلب اوقات دليل اصلي بسیاری از سردردها و خستگيها كمبود آب در بدن ميباشد.
آب مورد نياز بدن از طريق آب آشاميدني آب موجود در مواد غذائي (سبزيجات، ميوهجات، گوشت و غلات) و آبي كه از سوخت و ساز و فعل و انفعالات شيميايي در بدن بدست ميآيد تأمين ميشود. روزانه حداقل ۲ ليتر آب (۸ ليوان) بنوشيد. لازم به تذكر است كه از ساير نوشيدنيها (مانند نوشابههاي گازدار و آب ميوههاي تجارتي) بجاي آب استفاده ننمائيد. بايد يادآوري كرد كه اين مقدار آب در هواي گرم، فعاليت بدني شديد، ورزش و تب افزايش مييابد.
كودكان و سالمندان از گروههاي سني بسيار حساس در برابر كم آبي ميباشند. بطور طبيعي در كودكان ميزان درصد آب بدن زياد ميباشد و از اين رو در برابر كم آبي كم طاقت و آسیب پذير تر ميشوند، در سالمندان نيز با افزايش سن تا حدودي مكانيسم تشنگي دچار اختلال ميشود و كمتر احساس تشنگي ميكنند كه منجر به كم آبي بدنشان ميشود. پس در فصول گرم سال مانند تابستان (بدلیل دفع آب بیشتر بصورت تعریق) به مقدار آب دریافتی كودكان و سالمندان بيشتر توجه نمائيد تا دچار كم آبي، بيآبي و عوارض ناشي از آن نشوند. پس همواره مبادرت به نوشيدن آب نمائيد.