اگر قهوه محل تولدی داشته باشد، آن همینجاست. فلات بلند بوما پیش از اینکه به اتیوپی در همسایگی این سرزمین بریزد، با شیب زیاد بهسوی مرز شرقی سودان جنوبی امتداد مییابد. این منطقه که بهعنوان «مهد قهوه» شناخته میشود، یکی از تنها نقاط جهان است که قهوه در آن بهطور وحشی میروید.
گیاه قهوه، ریشه عمیقی در تاریخ این منطقه دارد، ولی در سالهای اخیر مشاهده شده که تولید قهوه در این منطقه دچار نوعی رکود شده است. بهطورکلی، این صنعت در زمان جنگ، پیش از استقلال این کشور از سودان، در سال ۲۰۱۱، تخریب شد.
با تولد ملت جدید، دانههای بهجا مانده، کشت شدند. ولی چند سالی بیشتر طول نکشید که جنگ از نو آغاز شد.
باوجود همه مشکلات، با عزم تعدادی از کشاورزان برجسته سودان جنوبی، قهوه به این سرزمین بازگشته است.
از آغاز کار
در دوره صلح کوتاهی که در پی استقلال آمد، نسپرسو شروع به کار در سودان جنوبی کرد تا بهکمک سازمان غیرانتفاعی تکنوسرو (TechnoServe) تولید قهوه باکیفیت را احیاء کند.
تکنوسرو به شکلگیری مشارکتهایی میان کشاورزان محلی کمک کرد. آنها برای اینکه به کشاورزان در راستای پرورش محصول درجه یک و متناسب با تقاضای نسبتا بالای بازار بینالمللی کمک کنند، ابزارهای مورد نیاز و همچنین حمایت و آموزش فنی در اختیارشان قرار دادند.
اولین تعاونیهای قهوه در منطقه «یِی» از سودان جنوبی تاسیس و wet mill متعددی ساخته شدند. این کارخانههای فرآوری، میوه برداشتشده را به دانههای قهوه آماده صادرات تبدیل میکنند. wet mill نقش مهمی در بهبود کیفیت محصول نهایی ایفاء میکنند.
همچنین بهطور مستقیم، مزایایی برای کشاورزان بهارمغان میآورند.
هلنا آتیکو، یکی از کشاورزان تعاونی اینوتو (Inutu) میگوید: «این تعاونیها کار من را، بهخصوص بهعنوان یک زن، بسیار ساده کردهاند. در گذشته از سنگ آسیاب یا هاون استفاده میکردم؛ ولی حالا، از یک wet mill برای فرآوری استفاده میکنیم.»
اولین محصول
همه این زحمات بهسرعت بهثمر نشستند. در گویش محلی کاکوا (Kakwa)، «Sulujati South Sudan»، یعنی «سرآغاز سودان جنوبی». این عبارت همچنین نام خشاب کوچک نسپرسو است که اولین محصولی بود که در سال ۲۰۱۵ صادر شد.
در کشوری که برای درآمد ارزی خود، بهطورکامل وابسته به نفت است، درحالحاضر، امید آن میرود که قهوه بتواند به مهمترین محصول صادراتی در آینده تبدیل شود.
در ابتدا، حدود ۳۰۰ کشاورز، در تعاونیهای قهوه مشارکت میکردند؛ درحالحاضر، تعداد آنها به ۷۳۰ رسیده است. از زمانیکه این برنامه آغاز شد، ۱۲۷۰ خانوار، حداقل در یکی از جلسات آموزشی که به آنها در کسب دانش و مهارتهای کشاورزی کمک میکند، شرکت کردهاند.
هدف این برنامه افزایش تعداد کشاورزان کاملا آموزشدیده به ۸۰۰۰ نفر تا سال ۲۰۲۰ است. با درنظر گرفتن همه اختلافات و تنشی که در حال حاضر در جریان است، این کار بهنظر بسیار دشوار میرسد، ولی از طرفی نیز میتوان مشاهده کرد که همه بهطور جدی به آن متعهد هستند.
موج رادیو را تنظیم کنید
هرچند این اختلاف به معنی آن است که کارکنان تکنوسرو دیگر نمیتوانند در سودان جنوبی کار کنند، ولی همچنان از کشاورزان حمایت میکنند. یک رادیوی هفتگی وجود دارد که توصیههای فصلی ارائه میدهد و آموزشهایی نیز در راستای این توصیهها در اختیار مردم میگذارد.
این برنامه که در اوگاندا و در همان نزدیکی تولید میشود، به سه زبان در ایستگاه رادیویی معروف سودان جنوبی؛ اسپیریت افام (Spirit FM)، پخش میشود.
پل استوارت، مدیر منطقه، برنامه قهوه در تکنوسرو، میگوید: «مشارکت با جوامع روستایی و آغاز کار نسپرسو برای ساختن صنعتی (قهوه) که بتواند برای ۵۰۰۰۰ خانواده در آینده، یک منبع درآمد پایدار فراهم آورد، تا حدی دشوار بوده است.»
«سودان جنوبی در مقایسه با همسایههای خود، بسیار توسعهنیافته است، بنابراین، اینکه بتوان به کشاورزان کمک کرد تا بهمعنای واقعی در پرورش قهوه تخصص پیدا کنند، به درآمدهای بالاتری دست یابند و معیشت خود را بهبود دهند، بسیار رضایتبخش است.»
اینکه به کشاورزان قهوه کمک شود تا به نیروهای متخصص تبدیل شوند، درآمدهای بالاتری داشته باشند و معیشت خود را بهبود دهند، بسیار رضایتبخش است.پل استوارت، تکنوسرو برقراری صلح
برقراری صلح
فعالیت نسپرسو در سودان جنوبی بخشی از راهبرد تبدیل هر فنجان قهوه به یک تاثیر مثبت زیستمحیطی ( The Positive Cup)، برای بهبود رفاه کشاورزان و برآوردن اصول پایداری در تامین و مصرف قهوه است.
سفیر نام تجاری نسپرسو، جورج کلونی، بارها به سودان جنوبی سفر کرده است تا از تلاشهایی که برای پایان بخشیدن به اختلافات در این کشور انجام میشوند، حمایت کند. او معتقد است که قهوه در آینده این کشور بسیار تعیینکننده خواهد بود.
«مزارع قهوه، سابقه بسیار درخشانی در ایجاد منابع صلحآمیز تولید درآمد، در نواحی بیثبات، دارند. امسال تابستان که اولین فنجان را نوشیدیم، متوجه شدیم طعم آن بهدلیلآنکه پرورشدهندگانش زحمت بسیاری برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه کشیدهاند، کمی بهتر است.»
نمایندگی ایالات متحده آمریکا برای توسعه بینالمللی (USAID)، بهتازگی به مشارکت نسپرسو/تکنوسرو پیوسته و به توسعه این پروژه کمک کرده است.
این نمایندگی حالا میتواند به کشاورزان بیشتری در نواحیای که پرورش قهوه در آنها، در مراحل اولیه خود بهسر میبرد، کمک کند. در نواحی دیگری نیز که کشت قهوه از گذشته رواج داشته است، این محصول میتواند بخش عمده نیازهای مالی کشاورزان و خانوادههایشان را تامین کند.