کشاورزی به نام هوآنگ مان دو، درحال قدم زدن در امتداد یکی از خطوط طولانی نهال‌های قهوه، توضیح می‌دهد: «در ماه‌های مارچ و آوریل باید باران می‌بارید، ولی نباریده است.» بالای سرش آفتاب سوزان به ستیغ خود در آسمان رسیده است؛ و زیر پاهایش، زمین خشک سله بسته است.
ویتنام در ۳۰ سال اخیر، سخت‌ترین خشکسالی خود را تجربه کرده است و انتظار می‌رود که این شرایط سخت همچنان ادامه یابد.
به‌گزارش مرکز هواشناسی ملی این کشور، در سال گذشته، برخی نواحی ۸۶ درصد کم‌تر از سال پیش از آن بارش دریافت کرده‌اند. در منطقه‌ای که آقای دو در آن زندگی می‌کند، از هر پنج منبع آبیاری، یکی خشک شده است.
این کشتکار قهوه، در گذشته می‌توانست پنج هکتار از زمین‌های زیر کشت قهوه خود را با دو چاه آبیاری کند. او در ادامه می‌گوید: «حالا حتی پنج چاه هم جوابگوی نیاز آبی نیستند.»
یک مشکل بزرگ
ویتنام، پس از برزیل، دومین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان است و ۶/۲ میلیون از جمعیت آن برای معیشت خود وابسته به این صنعت هستند. بیش‌تر قهوه این کشور، در سرزمین‌های مرکزی مرتفع آن کشت می‌شود، و کشاورزی در این مناطق، بیش از ۹۵ درصد مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهد.
علاوه‌بر خشکسالی، تغییرات آب‌وهوایی و مصرف آب کشاورزی، همگی گواهی بر کمبود منابع آبی و تبدیل این مساله به مشکلی جدی هستند. این مساله، به‌دلیل آن‌که کشاورزان بی‌آن‌که بدانند منابع آبی را مازاد بر نیاز خود مصرف می‌کنند، پیچیده‌تر نیز شده است.
مطالعه‌ای که یکی از سرمایه‌گذاران آن شرکت نستله بوده است، نشان می‌دهد که در طول فصل خشک، کشاورزان ۶۰ درصد بیش‌تر از نیاز خود آب مصرف کرده‌اند.
علاوه‌بر فشاری که بر محیط‌زیست وارد می‌شود، مصرف بی‌رویه آب، تهدیدی برای آینده صنعت قهوه نیز به‌شمار می‌آید و این مساله برای کشاورزان بسیار گران تمام خواهد شد. با‌‌وجود‌آن‌که کشاورزان هزینه‌ای در ازای چاه‌های محلی نمی‌پردازند، ملزم به پرداخت هزینه برای خرید سوخت مورد نیاز پمپ‌های خود هستند. از سوی دیگر، زمان اضافی که صرف آبیاری می‌شود، نه‌تنها آب را هدر می‌دهد، بلکه در حقیقت زمان سوخته است.
یک راه‌حل ساده
بیش‌تر قهوه ویتنام در زمین‌های شخصی کوچک به ابعاد دو تا سه جریب پرورش داده می‌شود. این یعنی روش‌های مدیریتی کلان،را نمی‌تواندر این زمین‌ها‌پیاده‌سازی کرد. بنابراین، به روشی ساده و ارزان، برای کمک به فهم بهتر کشاورزان از میزان آبی که باید مصرف کنند، نیاز است.
راه‌حل‌های ساده و ارزان- راه‌حل‌هایی که به‌معنای واقعی مفید هستند- به‌این سادگی پیدا نمی‌شوند. هرچند، در نمونه‌ای که در این‌جا به آن می‌پردازیم، به‌کمک مشاوران کشاورزی محلی نستله، این راه‌حل‌ها یافت شدند.
ابزار ضروری؟ یک بطری آب و یک قوطی شیرخشک.
کشاورزانی که قهوه کشت می‌کنند، می‌توانند یک بطری آب را سر و ته در خاک قرار دهند، و با دقت در میزان فشردگی خاک درون آن، آب موجود در خاک را اندازه بگیرند. وقتی تعداد قطرات آب کم می‌شوند، زمان آن است که اولین آبیاری فصلی انجام شود.
این اینفوگرافیک را بهبود دهید (pdf، Mb 1)
پس از این مرحله، کشاورز می‌تواند از یک قوطی شیرخشک خالی، برای اندازه‌گیری میزان بارش استفاده کند. برای مثال، اگر یک ششم قوطی شیرخشک استاندارد از آب باران پر شود، کشاورز متوجه می‌شود که درختان او در حدود ۱۰۰ لیتر آب دریافت کرده‌اند. در این شرایط می‌توان سطح آبیاری را تنظیم کرد.
فم فو نو، رئیس تیم محلی خدمات کشاورزی نستله، می‌گوید: «بطری و قوطی عملکرد خیلی خوبی دارند. و به‌جرات می‌توان گفت که کارآیی آن‌ها به‌مراتب از ابزارهای پیچیده که استفاده از آن‌ها برای کشاورزان (که آشنایی چندانی با علوم ندارند) دشوار است، بالاتر است.»
او در ادامه توضیح می‌دهد که کشاورزان پرورش‌دهنده قهوه در ویتنام، پیش از این، در هر بار آبیاری هر درخت، بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ لیتر آب مصرف می‌کردند، ولی حالا، همان برداشت محصول را با مصرف بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ لیتر آب دارند –که در حقیقت نشان می‌دهد، که مصرف نصف شده است.
شبکه کشاورزان
نو، به انتشار این ایده در شبکه قوی ۲۰۰۰۰-نفری کشاورزان نستله، که قهوه این شرکت را تامین می‌کنند، کمک کرده است.
درحالی‌که کشاورزان در کشورهای توسعه‌یافته‌تر، از سیاست‌های پیشرفته‌تری برای کاهش مصرف آب استفاده می‌کنند، فعالیت‌های محلی و آموزش در مناطق غیرشهری، ویتنام بسیار مفید بوده است. قوطی شیرخشک و بطری پلاستیکی، مثال‌های خوبی از اشیاء ساده‌ای هستند که می‌توان آن‌ها را به‌کار برد و تاثیر قابل‌توجهی نیز در کاهش مصرف آب دارند.
هوآنگماندو– که تلاش می‌کرد آب موردنیاز خود را از پنج چاه مجزا تامین کند – یکی از چندین کشاورزی است که از این ایده سود بسیار برده است. از زمان به‌کارگیری این روش، او شاهد آن بوده که باوجود کاهش قابل‌توجه مصرف آب، به‌طور هم‌زمان، بازدهی محصول قهوه بیش از ۱۰ درصد افزایش یافته است. آقای دو، همچنین اذعان داشته که روش مجانی اندازه‌گیری رطوبت خاک (با استفاده از بطری پلاستیکی)، باعث کاهش یک‌سومیِ مصرف کود و نصف شدن هزینه نیرویکار، برق و سوخت شده است.
بطری و قوطی عملکرد خیلی خوبی دارند، و به‌جرات می‌توان گفت که کارآیی آن‌ها به‌مراتب از ابزارهای پیچیده، بالاتر است.فمفونو، رئیس تیم محلی خدمات کشاورزی نستله
نستله، راهکارهای جامع‌تری را برای حفظ منابع آبی در «شبکه کشاورزان» خود در ویتنام ترویج می‌دهد. برای این کار از «روش‌های بهینه کشاورزی نسکافه»، که با همراهی سازمان مردم‌نهاد رین‌فارست الاینس (Rainforest Alliance) به طراحی آن‌ها پرداخته است، استفاده می‌کند، که به‌نوبه خود بخشی از «برنامه جهانی نسکافه» به‌شمار می‌آیند.
این شرکت با همکاری آژانس سوئیسی توسعه‌و‌تعاون، همچنین در تلاش برای اشاعه روش‌های صرفه‌جویی در مصرف آب در میان کشاورزان قهوه، حتی فراتر از شبکه تامین‌کنندگان خود است.
کارلو گالی، مدیر فنی منابع آبی نستله، در دفتر مرکزی این شرکت در سوئیس می‌گوید: «بطری و قوطی، ابزارهای ساده‌ای برای سنجش رطوبت موجود در خاک به‌شمار می‌آیند. مثالی که در ویتنام شاهد آن هستیم، هیچ ارتباطی به فناوری‌های روز ندارد، بلکه بیش‌تر مربوط به عقل سلیم و انتخاب راه‌حل‌های آسان می‌شود.»
